دکتر محمد ملکی، فعال حقوق بشر، نویسنده ، اولین رییس «دانشگاه تهران» بعد از پیروزی انقلاب و دبیر شورای همبستگی برای دموکراسی و حقوق بشر در ایران در تهران درگذشت.

دکتر محمد ملکی در بیستم تیرماه ۱۳۱۲ در تهران به دنیا آمد و در تمام سال‌های تحصیل و فعالیت‌های خود به مبارزه مشغول بود.

دوران سرپرستی دانشگاه تهران توسط او تنها دوره‌ای بود که به اصرار وی به صورت شورایی متشکل از استادان، دانشجویان و کارمندان اداره می‌شد و این شوراها، خود رییس دانشکده و در نهایت رییس دانشگاه را تعیین می‌کردند.

محمد ملکی در مسیر مبارزه و تلاش برای رسیدن به یک حکومت دموکراتیک، از سال ۱۳۶۰ به صورت مداوم بازداشت و زندانی شد.

در آخرین نوبت بازداشت، در سال ۱۳۸۸ و در جریان اعتراضات مردمی به نتایج انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ ۳۱ مرداد با حکم قاضی «حداد» و توسط ماموران وزرات اطلاعات بازداشت شد و ۱۹۱ روز را در زندان گذراند.

به گزارش سازمان عفو بین‌الملل که در تاریخ ۱۲ خرداد ۱۳۹۶ منتشر شد، دکتر ملکی توسط دولت ایران از ترک کشور برای دیدار با فرزندانش، از جمله در هلند و کانادا منع شده‌ و ممنوع‌الخروج بود.

از آخرین فعالیت‌ها و مبارزه ‌های محمد ملکی می‌توان به امضای نامه استعفای «علی خامنه‌ای» و گذر از جمهوری اسلامی موسوم به «بیانیه ۱۴ نفر» اشاره کرد. این فعال حقوق بشر بابت امضای این نامه بازداشت و زندانی شد.

دکتر محمد ملکی در ۱۲ آذر ۱۳۹۹ - ۲ دسامبر در تهران درگذشت